Witam miłe Panie, mam taki problem byłam wczoraj u mojego gina stwierdził 5 tydz.ciąży ale widać tylko pęcherzyk ciążowy a zarodka nie ma :( gdzieś tam w boczku jest widoczna taka
W piątym tygodniu ciąży możesz zauważyć pewien dyskomfort spowodowany fizjologicznymi zmianami w organizmie związanymi z urodzeniem dziecka. Wiele kobiet mówi o obrzęk piersi, zmęczenie i częste oddawanie moczu. Możesz także doświadczyć nudności. Powinieneś unikać picia alkoholu przez całą ciążę, ponieważ to boli rozwój dziecka. Będziesz także chciał kontynuować ćwiczenia fizyczne, które pomogą rozwinąć siłę i wytrzymałość. Za pomocą ładunków można zapobiec pewnym bólom, a także przygotować się do porodu. Ponadto, utrzymując aktywny styl życia, łatwiej będzie wrócić do formy po porodzie. Wybierz bezpieczne, umiarkowanie intensywne obciążenie. Chodzenie i pływanie to doskonały wybór dla kobiet w ciąży. "Gdy tylko zaszłam w ciążę, moje piersi stały się natychmiast wrażliwe, więc zacząłem nosić sportowy stanik przez cały czas." To naprawdę uratowało mnie przed dyskomfortem. " - Jennifer. [1], [2] HCG Hormon gonadotropiny kosmówkowej (w skrócie hCG) zaczyna być produkowany tylko u kobiet w ciąży. Hormon ten jest wytwarzany przez komórki biorące udział w tworzeniu łożyska, które odżywia płód i jest przyczepione do ściany macicy. HCG we krwi można najpierw zarejestrować w 11 dni po zapłodnieniu. W moczu hormon pojawia się około dwóch tygodni po rozpoczęciu zapłodnienia. Ale badanie krwi jest bardziej poprawne, ponieważ we krwi poziom hCG jest znacznie wyższy. Jeśli 5 tygodni ciąży (okres, w którym kobieta zwykle najpierw dowiaduje się o swojej sytuacji) nie ma powikłań, poziom hCG wzrasta co 2 do 3 dni. Maksymalny poziom hCG obserwuje się w ciągu pierwszych 8 do 11 tygodni, następnie poziom wraca do normy i jest mniej więcej stabilny do końca ciąży. Progesteron W miejscu pękniętego mieszku włosowego zaczyna tworzyć się żółte ciało, które jest nowym gruczołem wydzielania wewnętrznego, niezbędnym do rozwoju hormonów niezbędnych do zajścia w ciążę. Najważniejszymi hormonami w tym okresie są estrogeny i progesteron. To właśnie wpływ tych hormonów powoduje wiele nieprzyjemnych "satelitów" ciąży. 5 tydzień ciąży charakteryzuje się zwiększoną pracą estrogenu, który przygotowuje gruczoły sutkowe do produkcji mleka. Piersi kobiety puchną trochę, w okolicach brodawek występuje ból (po aktywacji procesu napełniania kanałów). Wraz z estrogenem progesteron rozpoczyna aktywną pracę. Pod wpływem tych hormonów dochodzi do rozluźnienia mięśni gładkich, zapobiega się tonom macicy. Na hormon wpływa nie tylko macica - wszystkie narządy wewnętrzne odczuwają działanie progesteronu: zmniejszone skurcze żołądka, napięcie jelitowe. W rezultacie kobieta w ciąży zaczyna cierpieć na zaparcia, zgagę, nudności. Podstawowa temperatura Podwyższoną temperaturę podstawową (powyżej 37 stopni) odnotowuje się przed i po owulacji. Również temperatura pozostaje stosunkowo wysoka, od dnia poczęcia do około 16 tygodnia ciąży. W czasie ciąży pomiar podstawowej temperatury może być potrzebny, aby w porę zidentyfikować zagrożenie poronieniem, ponieważ obniżenie podstawowej temperatury u ciężarnej może rozpocząć się, gdy płód odrzuci ciało kobiety. W czasie ciąży, odbywającej się bez patologii, temperatura powinna wynosić 37 stopni i więcej. W przybliżeniu od czterech miesięcy ciąży temperatura jest znormalizowana i nie ma potrzeby jej mierzenia. 5 tygodni ciąży jest najbardziej wrażliwą osobą, więc w tym momencie musisz być bardzo ostrożny i słuchać swoich wewnętrznych doznań przy spadku podstawowej temperatury. Ból w podbrzuszu, w dolnej części pleców, regularne stwardnienie, zmiękczenie gruczołów sutkowych - te objawy powinny ostrzegać ciężarną kobietę, ponieważ ten stan poprzedza poronienie samoistne. W nowoczesnych warunkach kobiety praktycznie nie mierzą podstawowej temperatury, jednak ten rodzaj diagnozy może znacznie pomóc w zapobieganiu patologicznemu rozwojowi zarodka. Żołądek Nie ma to wpływu na 5-tygodniowy okres ciąży na wielkość brzucha, ponieważ w tym okresie macica znacznie się podniosła, ale lepiej zrezygnować z ulubionych wąskich jeansów. W tym czasie lepiej jest nosić luźne ubrania, które nie naciskają na brzuch. W tej chwili innym trudno jest zauważyć zmienioną pozycję przyszłej matki. Jeśli kobieta odczuwa ból w dolnej części brzucha (podobnie jak przedmiesiączkowa), może to wynikać z tonu macicy, który może spowodować poronienie. Ten stan jest znany wielu kobietom we wczesnym stadium. Z bólem, musisz kłamać więcej, nie martw się, nie nosić wysokich obcasów, nie uprawiaj seksu. Ból może być związany nie z macicą, ale z jelitem. Ból spowodowany przez jelit staje się po długim siedzeniu pogarszany, od zgniecenia żołądka. Ból w dolnej części brzucha może towarzyszyć wzrostowi macicy, co jest spowodowane napięciem mięśni, które go podtrzymują. Ale jeśli ból przypomina ból przed lub w trakcie menstruacji, a także towarzyszy mu krwawe (brązowawe) wydzieliny z pochwy, oznacza to zagrożenie poronieniem i pilnie potrzebujesz pomocy medycznej. Macica 5 tydzień ciąży to czas znacznego wzrostu macicy, jednak nie jest to jeszcze widoczne. W tym czasie macica ma kształt jaja, można zaobserwować niewielki występ po stronie, gdzie znajduje się jajo płodowe, tj. Macica nie zwiększa się równomiernie. Z czasem wydłużone formy macicy zyskują kontury sferyczne. W piątym tygodniu macica jest już wystarczająco duża, a dobry specjalista może oczekiwać ciąży podczas badania. Skrzynia Zmiany zachodzące w ciele kobiety z początkiem ciąży wpływają na całe ciało. Widoczne zmiany w gruczołach mlecznych kobiety zaczynają się dokładnie w piątym tygodniu ciąży. W tym okresie piersi stają się większe rozmiary, są tkliwość piersi (ból, mrowienie, swędzenie, itd.), Wrażliwość brodawki wzrasta, stają się widoczne żyły, ciemniejsze otoczki. 5 tydzień ciąży to okres aktywnej pracy organizmu, produkcji hormonów itp. To ze zmianami hormonalnymi związane nieprzyjemne odczucia w gruczołach mlecznych, rozpoczyna się więc aktywna praca nad przygotowaniem do produkcji mleka do karmienia w przyszłym dziecku. W większości przypadków po chwili wszystkie te nieprzyjemne odczucia w klatce piersiowej znikną, ale w rzadkich przypadkach kobiety mogą czuć się niekomfortowo w czasie ciąży. [3], [4], [5], [6], [7], [8] Progesteron jest hormonem steroidowym, produkowanym w organizmie kobiety zarówno w jajnikach, jak i w korze nadnerczy. Nieprawidłowy poziom hormonu może być przyczyną trudności w zajściu w ciążę, donoszeniu jej i powodować zaburzenia w cyklu menstruacyjnym. Badanie wykonuje się z próbki krwi , pobranej najczęściej z żyły w Progesteron w ciąży to bardzo ważny wskaźnik, dzięki któremu wiadomo czy ciąża przebiega prawidłowo, czy dziecko dobrze się rozwija w łonie matki, czy nie zachodzi niebezpieczeństwo poronienia lub porodu przedwczesnego. Jaka jest norma dla tego hormonu? Jak postępować, gdy poziom progesteronu jest za niski? Co to jest progesteron? Progesteron to hormon, który określa się jako ciążowy, ponieważ właśnie w przeciągu tych dziewięciu miesięcy trwania ciąży, ma on istotny wpływ na jej przebieg oraz rozwój dziecka w łonie matki. Progesteron w ciąży zapewnia implantację zarodka w macicy oraz podtrzymanie ciąży. To hormon produkowany przez jajniki, nadnercza i łożysko. Od jego poziomu zależy nie tylko prawidłowy przebieg ciąży, ale również możliwość zajścia w ciążę i właściwe odbywanie się cyklu menstruacyjnego (ów hormon warunkuje pojawienie się miesiączki, a także owulacji). Wahanie progesteronu jest różne w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego. Najwyższy współczynnik odnotowuje się w drugiej fazie cyklu. Jeśli tego hormonu jest zbyt mało, menstruacja jest nieregularna, a krwawienia obfite. Natomiast niski progesteron w ciąży może skutkować poronieniem w początkowej fazie ciąży lub też przedwczesnym porodem na dalszym etapie ciąży. Ciężarna obserwując swój organizm może „wyłapać” oznaki wskazujące na niski progesteron w ciąży. Objawy, które mogą o tym świadczyć to bóle podbrzusza, plamienia, czy skurcze macicy. Normy progesteronu W zależności od fazy cyklu miesiączkowego oraz etapu ciąży, stężenie progesteronu podlega wahaniom. Normą progesteronową dla zdrowej kobiety będącej w fazie folikularnej jest stężenie między 0,057 a 0,893 ng/ml. Prawidłowy wynik dla fazy owulacyjnej to przedział od 0,121 do 12,0 ng/ml. Natomiast jako dobre ocenia się wskazania między 1,83 a 23,9 ng/ml w fazie lutealnej. Za jaki natomiast uważa się właściwy progesteron w ciąży? Normy dla tego hormonu są odmienne dla każdej fazy ciążowej: W pierwszym trymestrze (I za prawidłowy poziom progesteronu w ciąży uznaje się stężenie między 11,0 a 44,3 ng/ml; W drugim trymestrze (II normy progesteronu w ciąży wynoszą między 25,4 a 83,3 ng/ml; W trzecim trymestrze (III poziom progesteronu w ciąży powinien wahać się w granicach między 58,7 a 214 ng/ml. Na wysokość hormonu zarówno w ciąży, jak i w określonej fazie cyklu menstruacyjnego mają wpływ takie czynniki jak wiek, badana populacja oraz metoda oznaczenia (właściwa dla danego obiektu badającego). U pań przechodzących proces przekwitania odnotowuje się wynik stężenia progesteronu na poziomie < 0,05-0,126 ng/ml. W nieznacznych ilościach hormon nazywany ciążowym jest także wytwarzany przez męskie nadnercza i jądra. Można mówić o progesteronie w normie jeśli wyniki u panów wskazują na wielkość między 0,2 a 1,38 ng/ml. Badanie progesteronu w ciąży Badanie progesteronu w ciąży to bardzo ważna analiza danych na temat: powodzenia zagnieżdżenia się zarodka w macicy, rozwoju płodu, prawidłowo przebiegającej ciąży, funkcji łożyska, pojawienia się ewentualnego ryzyka poronienia, ciąży pozamacicznej, przedwczesnego porodu. Dlatego lekarze ginekolodzy często zlecają wykonanie tego badania. Przeprowadza się je z krwi, konkretnie z surowicy, pochodzącej z żyły łokciowej, w godzinach porannych. Ciężarna powinna przyjść na badanie na czczo, po co najmniej ośmiogodzinnej przerwie od spożywania jedzenia. Kiedy przede wszystkim ocenia się progesteron? Normy w ciążydla tego hormonu mają ogromne znaczenie, dlatego wykonywanie badań oceniających jego poziom jest niezwykle istotne, zwłaszcza w przypadku: monitorowania przebiegu ciąży; oceny czy ciężarna wymaga podawania jej progesteronu; analizy skuteczności leczenia progesteronem; kontroli rozwoju łożyska; wystąpienia plamień, bóli podbrzusza, czy skurczów macicy u ciężarnej; zagrożenia ciąży. U kobiet nie będących w ciąży zaleca się wykonanie badania progesteronu w sytuacji podejrzenia u niej niepłodności, występowania nieregularnych miesiączek, kiedy zachodzi obawa pojawienia się hipogonadyzmu, czy guzów produkujących progesteron. Progesteron w ciąży Wiele kobiet chce wiedzieć, jaki poziom progesteronu świadczy o ciąży. Już informacja o tym, że po owulacji wysokość tego hormonu utrzymuje się na takim poziomie jak w czasie fazy owulacyjnej lub zaczyna wzrastać, może oznaczać bycie w ciąży. Znaczny spadek hormonu ciążowego w fazie lutealnej może świadczyć o tym, że organizm kobiecy przygotowuje się do menstruacji, zatem nie doszło do zapłodnienia. Bardzo niski progesteron na początku ciąży może też być sygnałem, że ciąża nie przebiega prawidłowo, grozi jej poronienie lub umiejscowiła się poza macicą. Z kolei jeśli wyniki badań wskazują na wysoki progesteron w ciąży, to w zależności od trymestru, może to oznaczać, że np. doszło do implantacji zarodka w macicy, ciąża i płód rozwijają się dobrze, ciąża jest mnoga, albo że zastosowane postępowanie lecznicze okazało się skuteczne. Nie zawsze jednak duże wskazania hormonu ciążowego będą wiązały się z dobrymi wiadomościami. Niekiedy bardzo wysokie stężenie ma związek z takimi sytuacjami jak zaśniad groniasty, niewydolność wątroby, nowotwór jajników, czy zespół nadnerczowo-płciowy. Niski progesteron w ciąży Niedobór progesteronu w ciąży może wynikać z zatrucia ciążowego, stanu przedrzucawkowego, zaburzeń funkcji łożyska, a na wczesnym etapie ciąży – poronienia, czy ciąży pozamacicznej. Spadek progesteronu w ciąży (należy podkreślić, że chodzi tutaj o nieznaczny spadek) pod koniec jej trwania może też wskazywać na rozpoczęcie akcji porodowej. Jeśli natomiast obniżenie tego hormonu jest znaczne w II i III trymestrze ciąży należy wiązać to z możliwością wystąpienia porodu przedwczesnego, szczególnie jeśli ciężarna narzeka na skurcze macicy. Jak zwiększyć progesteron w ciąży? Ginekolog w takiej sytuacji przeważnie zapisuje przyszłej mamie progesteron w tabletkach (to progestageny). Hormon ten może być też podawany w zastrzykach domięśniowych lub podskórnych, a także w globulkach dopochwowych. Takie leczenie przynosi rezultaty w przypadku zagrożenia poronieniem, porodem przedwczesnym, czy kiedy zostanie stwierdzona niewydolność szyjki macicy. Lekarze często decydują się na wprowadzenie progesteronu ciężarnym, które wcześniej poroniły, urodziły przedwcześnie, czy ich poprzednie ciąże były zagrożone. Oczywiście decyzja o metodzie leczenia jest podejmowana na podstawie jednostkowych badań ciężarnej, czy jej ogólnego stanu zdrowia przez medyka prowadzącego ciążę. Czytaj też: Interwencja: mikronizowany progesteron w dawce 400 mg 2 razy na dobę stosowany dopochwowo. Kontrola: placebo stosowane dopochwowo. U wszystkich kobiet progesteron i placebo podawano od momentu uzyskania dodatniego wyniku testu ciążowego (jednak nie później niż od 6. tc.) aż do 12. tygodnia ciąży. Wyniki: p. tabela.
Dzień dobry... Starasz się o maleństwo, wiesz, że zostaniecie rodzicami a może masz już dziecko? Poszukujesz informacji, chcesz się podzielić swoim doświadczeniem? Dołącz do naszej społeczności. Rejestracja jest bezpieczna, darmowa i szybka. A wsparcie i wdzięczność, które otrzymasz - nieocenione. Podoba Ci się? Wskakuj na pokład! Zamiast być gościem korzystaj z wszystkich możliwości. A jeśli masz pytania - pisz śmiało. Ania Ślusarczyk (aniaslu) Zaloguj Zarejestruj Dzisiaj Dzień Ojca i z tej okazji zapraszam cię do wysłuchania rozmowy, której bohaterem jest Patrick Ney. Psycholog, doradca rodzicielski, tata dwóch córeczek, urodzony w Anglii, co w tej historii ma również znaczenie ;) Posłuchaj rozmowy Natomiast o 17:00 zapraszam Cię na live z Agnieszką Hyży - porozmawiamy o rodzicielstwie, macierzyństwie i oczywiście o ojcostwie. O tym co robić z "dobrymi radami". Dołącz reklama Starter tematu Thecityneversleeps Rozpoczęty 8 Wrzesień 2020 Tagi 1 trymestr ciąża progesteron wysoki progesteron #1 Hej dziewczyny...mam takie pytanie bo się martwię... jestem w 5 tygodniu ciazy I wczoraj Zrobiłam sobie kontrolne poziom progesteronu w badaniu krwi (jestem po 2óch poronieniach i dlatego chciałam go sprawdzić) i wyszedl mi dużo bo >60 W wyniku gdzie norma laboratoryjna jest od 12-47,5 W I trymestrze;( wizytę u ginekologa mam dopiero za tydzień i sie martwie czemu taki wysoki ten poziom jest;( macie jakieś doświadczenia? Dziękuję z góry za wszystkie odpowiedzi reklama Magdusia88 14 Wrzesień 2020 Trzy poronienia to już poronienia tzw nawykowe. Jeśli ta ciąża nie zakończy się szczęśliwie to trzeba się dokładnie przebadać. Partner również. W 5 tc ciężko stwierdzić,ze ciąża rozwija się nieprawidłowo. Poczekałabym jeszcze troche na rozwój sytuacji. 3mam kciuki #2 A bierzesz jakieś leki z progesteronem? Wysoki poziom może oznaczać też bliźniaki. Akurat tutaj bym się aż tak nie martwiła. #3 Nie biore ;( jestem jedynie na ACARDZIE 75 przepisanym od endokrynolog i na euthyroxie 25 bo mam lekką niedoczynność tarczycy... #4 Ja taki miałam z bliźniakami; ) #5 Ja tak miałam z zaśniadem groniastym #6 A czy wtedy też jakoś przejawialo się to z poziomem beta hcg? Bo beta hcg mam w normie... #7 A czy wtedy też jakoś przejawialo się to z poziomem beta hcg? Bo beta hcg mam w normie... U mnie bardzo szybko rosła beta, aż za szybko i podejrzewali bliźniaki. W sumie częściowo mieli rację, tak jakby. #8 U mnie bardzo szybko rosła beta, aż za szybko i podejrzewali bliźniaki. W sumie częściowo mieli rację, tak jakby. A kiedy dowiedziałaś się że to Jednak zaśniad? Jakies dodatkowe objawy reklama #9 A kiedy dowiedziałaś się że to Jednak zaśniad? Jakies dodatkowe objawy Po analizie po łyżeczkowaniu. Objawy jak normalna ciąża, tyle że poroniłam. Serduszko przestało bić w 8 tygodniu. reklama #10 Po analizie po łyżeczkowaniu. Objawy jak normalna ciąża, tyle że poroniłam. Serduszko przestało bić w 8 tygodniu. Aha ;( przykro mi ;( dziękuję za pomoc...we wtorek mam wizytę u ginekologa ale obawiam się że może nic nie zobaczyć w tak wczesnej ciazy...więc czekam
Od samego początku ciąży biorę Duphaston (2x1) profilaktycznie - poprzednią ciążę poroniłam z nieznanych przyczyn kilka dni po terminie miesiączki. Teraz jest wszystko OK, zaczęłam 7. tydzień, nie mam żadnych plamień, na USG wszystko wyszło tak jak trzeba, progesteron w normie (bez rewelacji, ale się mieści). Progesteron w ciąży – jaką odgrywa rolę?Progesteron to niezwykle ważny hormon produkowany przez jajniki, nadnercza i łożysko. Odgrywa on niezwykle ważną rolę tuż przed ciążą oraz w czasie jej trwania: ułatwia zarodkowi sprawną implantację w macicy, wzmacnia mięśnie miednicy, blokuje skurcze macicy, a nawet stymuluje gruczoły piersiowe do wytwarzania pokarmu. Progesteron w ciąży musi utrzymywać się na dość wysokim poziomie – jeśli tak nie będzie, może dojść do poronienia bądź, jeżeli ciężarna znajduje się już w bardziej zaawansowanej ciąży, do przedwczesnego porodu. Po co się go bada progesteron w ciąży?Nie wszyscy lekarze decydują się na badanie progesteronu w ciąży. Dla wielu z nich o wiele ważniejszych informacji na temat przebiegu wczesnej ciąży dostarcza przyrost innego hormonu – beta hCG, czyli gonadotropiny kosmówkowej. Niemniej w niektórych przypadkach lekarz może zechcieć sprawdzić, jak wysoki jest progesteron w ciąży u danej pacjentki. Jego poziom może być wskazówką co do zagnieżdżenia się zarodka w macicy lub poza nią, rozwoju zarodka/płodu czy funkcji łożyska. Warto zauważyć, że oznaczanie poziomu progesteronu w ciąży nie jest badaniem rutynowym. Test przeprowadza się przede wszystkim u kobiet, które zgłaszają różne dolegliwości (plamienie, krwawienie, silne bóle brzucha) oraz u tych, które korzystały z różnych metod rozrodu wspomaganego. Czasami progesteron bada się również przed ciążą – przede wszystkim w sytuacjach, gdy mimo starań danej pary nie dochodzi do zapłodnienia. Jestem w 5 tygodniu ciąży. Nigdy nie miałam problemów z tarczyca, w listopadzie 2017 postanowiliśmy powoli starać sie z mężem o dziecko. TsH w listopadzie 2017 wynosiło 2,13 potem w marcu 2018 ale nie na czczo 2,78 powtórzyłam badanie na czczo i TsH wyniosło 2,5. Progesteron jest hormonem steroidowym wydzielanym u kobiet gównie przez komórki ciałka żółtego w fazie lutealnej i pierwszych tygodniach ciąży. W 14-18 tygodniu ciąży zaczyna być wytwarzany przez łożysko. W fazie folikularnej hormon ten wydzielany jest przez nadnercza i jego stężenie jest charakterystycznie niskie. Po zakończeniu owulacji stężenie w surowicy znacznie się zwiększa. W fazie lutealnej cyklu progesteron wydzielany jest głównie przez ciałko żółte i osiąga maksymalny poziom w 5-6 dni po maksimum wydzielania LH (ok. Powoduje to zmiany w macicy, przygotowując ją do implantacji zapłodnionej komórki jajowej oraz warunkuje rozwój wczesnej ciąży. Jeśli dojdzie do implantacji, trofoblast rozpoczyna wydzielanie hCG, która podtrzymuje ciałko żółte i wydzielanie przez nie progesteronu. Pod koniec pierwszego trymestru, łożysko wydziela go najwięcej i stężenie w surowicy ciągle zwiększa się. Jeśli nie dojdzie do implantacji, ciałko żółte zanika i stężenie krążącego progesteronu gwałtownie zmniejsza się osiągając stężenie charakterystyczne dla fazy folikularnej. Gwałtowne obniżenie poziomu progesteronu we krwi skutkuje kontrolowanym złuszczeniem się błony śluzowej macicy. Taki schemat zmian powoduje, że pomiar stężenia progesteronu jest niezawodną metodą stwierdzenia owulacji w cyklu fizjologicznym i podczas leczenia. Oznaczenie poziomu progesteronu znalazło również zastosowanie w diagnostyce niepłodności, w diagnostyce ciąży pozamacicznej i zagrażających poronień oraz diagnostyce krwawienia z macicy u ciężarnych. Obrazek pochodzi z Wikimedia Commons, autor: Thomas Steiner, tłumaczenie: Michał Komorniczak Poziom hormonów płciowych u kobiet jest zależny od fazy cyklu miesiączkowego. W związku z tym badanie ich poziomu należy wykonać w odpowiedniej fazie cyklu: W fazie folikularnej (między 2. a 5. zaleca się oznaczenie FSH, LH, Estradiolu, PRL, DHEA, DHEA-S, Testosteronu, 17-OH progesteronu i Androstendionu W fazie okołoowulacyjnej (tj. między 12. a 14. przy 28-dniowych cyklach lub 12-14 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach) zaleca się oznaczenie FSH, LH i Estradiolu przy monitorowaniu owulacji W fazie lutealnej (tj. ok. 21. przy 28-dniowych cyklach, lub ok. 7 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach) przeprowadza się badanie poziomu Progesteronu i 17-OH progesteronu Progesteron a ciąża Progesteron u mężczyzn Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można zgłaszać się cały dzień. Oznaczenie progesteronu kobiety powinny wykonywać między 21. a 23. przy 28-dniowych cyklach lub ok. 7 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach, chyba że lekarz zaleci inaczej. Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy « Wróć do listy terminów Pęcherzyk ciążowy nie rośnie. Jestem w 5 tygodniu ciąży i właśnie się dowiedziałam, że dziecko żyje, jego serce bije, rośnie, rozwija się, ale pęcherzyk ciążowy zatrzymała się na 9 mm. Biorę cały czas leki zawierające progesteron w dużych dawkach. Pierwszą ciążę poroniłam i boję się, że teraz się to powtórzy. Zgodnie ze swoją misją, Redakcja dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany artykuł został zweryfikowany przez lekarza lub bezpośrednio przez niego napisany. Taka dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam na dostarczanie treści najwyższej jakości oraz zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Nasze zaangażowanie w tym zakresie zostało docenione przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia, które nadało Redakcji honorowy tytuł Wielkiego Edukatora. Sprawdzona treść data publikacji: 14:00, data aktualizacji: 15:49 Konsultacja merytoryczna: Lek. Beata Wańczyk-Dręczewska ten tekst przeczytasz w 9 minut Właśnie rozpoczyna się 5. tydzień twojej ciąży. Jeżeli do tej pory nie wiedziałaś, że doszło do zapłodnienia, twoje podejrzenie pewnie wzbudził brak okresu. Tymczasem dla twojego dziecka to już trzeci tydzień rozwoju. Mały embrion ma już zawiązki pierwszych organów, a twoje ciało coraz wyraźniej zaczyna dawać znać, że jest w wyjątkowym stanie. vadimguzhva / iStock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online 5. tydzień ciąży - najważniejsze informacje 5. tydzień ciąży - rozwój dziecka 5. tydzień ciąży - zmiany w twoim ciele 5. tydzień ciąży - na co warto zwrócić uwagę? Jak zadbać o siebie w 5. tygodniu ciąży? Szczególnie ważne w 5. tygodniu ciąży Badania w 5. tygodniu ciąży Ćwiczenia w 5. tygodniu ciąży 5. tydzień ciąży jest zwykle przełomowy dla kobiet, które nie planowały ciąży. Na jego początku powinno bowiem pojawić się krwawienie miesięczne, które nie występuje na skutek podwyższającego się w organizmie stężenia hormonów ciążowych. To właśnie brak miesiączki dla wielu kobiet jest pierwszym objawem ciąży. Nawet panie, które świadomie starają się o dziecko, mogły do tej pory nie wiedzieć, że doszło do poczęcia. Choć stężenie gonadotropiny kosmówkowej w ciele kobiety rośnie systematycznie przez 4. tydzień ciąży, czasami to właśnie dopiero na początku 5. tygodnia osiąga poziom wykrywalny przez domowy test ciążowy. Należy również pamiętać, że na początku 5. tygodnia może wystąpić krwawienie, które można pomylić z miesiączką. To tak zwane krwawienie implantacyjne i wcale nie oznacza, że dziecku coś grozi. Ten symptom nie występuje u wszystkich ciężarnych. 5. tydzień ciąży - najważniejsze informacje 5. tydzień ciąży rozpoczyna drugi miesiąc rozwoju dziecka w Twoim brzuchu. Wykonując badanie USG w 5. tygodniu ciąży widoczny jest pęcherzyk ciążowy osiągający rozmiar od 5 do 11 mm. Niekiedy pod koniec 5. tygodnia obserwuje się czynność serca zarodka. W takim przypadku tętno mierzy zwykle od 60 do 90 uderzeń na minutę. Co ciekawe tętno będzie wzrastać z każdym kolejnym dniem. Poniżej znajdziesz tabelę z biometrycznymi wymiarami płodu: Wymiary zaprezentowane wyżej w tabeli są uśrednione. Zdarza się bowiem, że w niektórych przypadkach zarodek jest widoczny w badaniach USG dopiero wtedy, gdy pęcherzyk ciążowy osiągnie rozmiar ponad 20 mm. Taka sytuacja nie oznacza, że ciąża rozwija się nieprawidłowo, dlatego też nie ma żadnych powodów do obaw. Piąty tydzień ciąży to okres, w którym tworzy się trójblaszkowa tarcza zarodkowa. W tym czasie trwa również dalszy rozwój trofoblastu, który jest podstawą do utworzenia się błony kosmówkowej i łożyska. Utworzone kosmki łożyskowe wrastają w błonę śluzową i łączą się z naczyniami włosowatymi matki. W 5. tygodniu ciąży w kosmkach pojawiają się naczynia włosowate krążenia płodowego. W piątym tygodniu ciąży rozpoczyna się proces kształtowania się wszystkich narządów i układów, które są niezbędne do funkcjonowania w życiu dziecka. Dlatego też w tym okresie należy szczególnie zadbać o swoje zdrowie oraz dietę. W celu dostarczenia do organizmu wszelkich niezbędnych witamin i składników mineralnych, zamów Daily Mum° dla kobiet w ciąży. 5. tydzień ciąży - rozwój dziecka Zarodek bardzo szybko rośnie. Zwykle porównuje się wygląd dziecka do kijanki, ale niektórzy twierdzą, że jest bardziej podobne do krewetki. Zarodek ma nieproporcjonalnie dużą głowę, która stanowi około jedną drugą całego miniaturowego ciała. Widać również wyraźny ogonek. Patrząc na płód nie można jeszcze zauważyć, gdzie formują się kończyny, ale co ciekawe, widać już, w którym miejscu rozwiną się oczy malucha. Ten etap jego rozwoju nazywany jest organogenezą. Jak sama nazwa wskazuje, w ciele twojego dziecka wykształcają się pierwsze narządy i układy. To moment, w którym zaczyna się wyodrębniać tkanka, z której w najbliższych tygodniach rozwinie się mózg. Formuje się również miniaturowe serce, które jest nie większe niż ziarnko maku. Reszta układu krwionośnego również zaczyna powoli się formować. Pod koniec 5. tygodnia ciąży w kosmkach łożyskowych, które wrosły się w endometrium, pojawią się naczynia krwionośne, które połączą krwiobieg matki i dziecka. 5. tydzień ciąży to również czas, kiedy tworzy się cewa nerwowa, czyli długa szczelina w tarczce zarodkowej. W niej właśnie u maluszka rozwija się w kolejnych etapach układ nerwowy. Przykładowo ok. 33 dnia ciąży zaczyna się kształtować tzw. stara kora mózgowa. Niedługo potem w tej strukturze uwidoczni się 5 pęcherzyków mózgowych. Embrion w 5. tygodniu ciąży zmienia swój kształt, co z kolei stymuluje komórki do namnażania się. Skupiska komórek kształtują strunę grzbietową, czyli miejsce wokół którego powstanie kręgosłup oraz rdzeń kręgowy. W następnym etapie rozwoju powstawać będą szkielet i mięśnie. W 5. tygodniu życia maluszka powstają zalążki płuc, nerek, trzustki i śledziony. Płyn owodniowy zbiera się wokół zarodka właśnie w 5. tygodniu ciąży. W tym czasie pojawia się także łożysko, które przez cały okres ciąży zastępuje u dziecka pracę płuc. 5. tydzień ciąży - zmiany w twoim ciele Gdybyś nie była w ciąży, na początku tego tygodnia powinna wystąpić miesiączka. Wysoki poziom hormonów ciążowych zapobiega jednak złuszczaniu endometrium. Dla kobiet, które nie planowały ciąży, brak krwawienia miesięcznego jest często pierwszym objawem tego, że doszło do zapłodnienia. Twoje ciało wyraźnie się zmienia, a jeżeli test ciążowy do tej pory nie wychodził pozytywny, w tym momencie powinnaś zobaczyć na nim dwie wyraźne kreski - oczywiście może to nie być tak jednoznaczne u kobiet z nieregularnymi miesiączkami. W 5. tygodniu ciąży brzuch jeszcze nie jest widoczny, ale pojawiają się inne charakterystyczne objawy. Zmiany, które można zauważyć w początkowym stadium ciąży to na przykład zaokrąglenie piersi i uwrażliwienie ich na dotyk. Wiele kobiet obserwuje również zmianę koloru brodawek na nieznacznie ciemniejsze. Ponadto w 5. tygodniu ciąży można odczuwać metaliczny posmak w ustach. 5. tydzień ciąży to często moment, w którym po raz pierwszy borykasz się z porannymi mdłościami. Niech nie zmyli cię jednak nazwa, poranne mdłości mogą cię dopaść tak naprawdę o każdej porze, zazwyczaj jest to jednak poranek, ponieważ to w tej porze poziom hormonów ciążowych w ciele kobiety jest najwyższy. Z mdłościami wiążą się również inne objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak obniżony apetyt czy wzdęcia. Trzeba przy tym pamiętać, że jeżeli jesteś w ciąży mnogiej, jej objawy mogą być nasilone. Dzieje się tak, ponieważ dwa zarodki wytwarzają dwa razy więcej gonadotropiny kosmówkowej, w związku z czym w ciele kobiety zachodzi prawdziwa burza hormonalna. 5. tydzień ciąży to również moment, w którym możesz odczuwać wzmożone zmęczenie. Jest to związane między innymi z faktem, że twoje ciało ma w tej chwili inne priorytety niż zwykle - ze wzmożoną intensywnością pracują między innymi nerki, a to zużywa energię. Niestety, wiele kobiet w pierwszych tygodniach ciąży ma również problemy ze spaniem i odczuwa rozdrażnienie. Mimo przeciągającego się wyczerpania, nie jesteś więc w stanie odpowiednio wypocząć. Z pomocą może ci przyjść delikatna zmiana trybu życia. Staraj się jeść mniejsze posiłki, ale częściej, tak, aby utrzymywać w miarę stałe stężenie cukru we krwi. Odpoczywaj zawsze, gdy możesz, i nie odkładaj tego na później z myślą, że musisz coś jeszcze zrobić. Zrelaksować cię może również krótki spacer. Większość kobiet w 5. tygodniu ciąży zaczyna częściej oddawać mocz. Początkowo są to oczywiście niewielkie zmiany. Mimo tego nie należy się hamować w przyjmowaniu płynu i wręcz częściej sięgać po szklankę z wodą. Krwiobieg dziecka zaczyna się łączyć z twoim i od tej pory substancje, które znajdują się w twoim ciele będą miały na nie wzmożony wpływ, dlatego warto zadbać o odpowiednie nawodnienie, a tym samym oczyszczenie organizmu. Zmiany, które zachodzą w Twoim ciele to efekt działania hormonów, takich jak: estrogen progesteron, gonadotropina kosmówkowa, prolaktyna i kortyzol. 5. tydzień ciąży - na co warto zwrócić uwagę? W 5. tygodniu ciąży w organizmie przyszłej mamy zachodzą różne zmiany, które nie zawsze są przyjemne i często powodują dyskomfort. To, na co warto zwrócić uwagę w tym czasie to przede wszystkim: nudności - to najczęściej występujący objaw ciąży. Ponad 60% kobiet w ciąży skarży się na nudności, które najczęściej występują w godzinach porannych. Nudności pojawiają się właśnie w okolicach 5. tygodnia ciąży. Ich nasilenie przypada na 9. tydzień ciąży, natomiast prawie całkowicie mijają ok. 12. tygodnia ciąży. Nudności są efektem wysokiego stężenia gonadotropiny kosmówkowej. Nudności mogą się nasilać także z powodu stresu związanego z brakiem miesiączki. Gonadotropina kosmówkowa w budowie przypomina TSH, przez co może pobudzać do działania receptory hormonów tarczycy, co przyczynia się do złego samopoczucia. Aby poradzić sobie z nudnościami warto odpowiednio nawadniać swój organizm i wypijać nawet 3 litry płynów dziennie. Specjaliści zalecają picie wody z imbirem, ponieważ imbir łagodzi mdłości i przeciwdziała wymiotom; refluks żołądkowo-przełykowy - w wyniku działania progesteronu dochodzi do obniżenia sprawności perystaltyki całego przewodu pokarmowego. W związku z tym u kobiet w ciąży pojawiają się wzdęcia, niestrawność, a także częste odbijanie się. Pokarm zalega w żołądku, a przez słabszą pracę zwieracza, treść pokarmowa wraz z kwasem solnym i enzymami trawiennymi cofa się do przełyku. Nierzadko dochodzi wówczas do podrażnienia śluzówki przełyku i odczuwania pieczenia w okolicach klatki piersiowej. Aby przeciwdziałać refluksowi warto zadbać o zdrową dietę. W przypadku refluksu należy skonsultować się z lekarzem gastroenterologiem, który może zalecić stosowanie leków zobojętniających kwas żołądkowy. Chcesz wiedzieć jak rozwija się płód w trymestrach ciąży? Przeczytaj: Fazy rozwoju płodu - pierwszy, drugi i trzeci trymestr ciąży Jak zadbać o siebie w 5. tygodniu ciąży? 5. tydzień to w zasadzie sam początek ciąży, w którym warto zadbać o siebie i swoje zdrowie. Przede wszystkim każda kobieta, która rozpozna u siebie pierwsze objawy ciąży powinna niezwłocznie wybrać lekarza ginekologa, który poprowadzi jej ciążę. Ten wybór jest bardzo ważny, abyś mogła poczuć się bezpiecznie i komfortowo. Z racji, iż w 5. tygodniu ciąży rozwijają się niezbędne narządy i układy dziecka, w tym czasie koniecznie należy zadbać o zdrową dietę. Tworząc swój jadłospis na czas ciąży warto pamiętać o: skomponowaniu diety bogatej w naturalne składniki, między innymi warzywa i owoce. Lepiej zrezygnować z produktów wysoko przetworzonych; zrezygnowaniu z większych porcji - w czasie ciąży żadna kobieta nie powinna się nadmiernie objadać. Oczywiście nie chodzi tutaj o dodatkowe kilogramy, ale zwiększenie ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej, nadciśnienia czy obrzęków; higienie i zasadach przygotowywania posiłków, czyli obróbce termicznej, myciu produktów oraz właściwym przechowywaniu produktów; ograniczaniu cukrów prostych; wyeliminowaniu alkoholu. Chcesz dowiedzieć się więcej o planowaniu jadłospisu w okresie ciąży? Sprawdź: Dieta w ciąży Szczególnie ważne w 5. tygodniu ciąży Nie zapominaj o przyjmowaniu kwasu foliowego. W 5. tygodniu ciąży w czasie organogenezy rozwija się również układ nerwowy dziecka. Jeżeli na tym etapie zabraknie mu kwasu foliowego, może to prowadzić do rozszczepienia cewy nerwowej, które jest poważnym upośledzeniem rozwojowym. W celu zapewnienia sobie odpowiedniej ilości tego składnika, warto przyjmować go w postaci suplementów. Jeżeli zastosujesz się do dawki zalecanej na opakowaniu, nie przedawkujesz go i będziesz miała pewność, że zarodek otrzymuje wystarczającą ilość kwasu. Jeżeli do tej pory nie zdecydowałaś, jaki lekarz będzie cię prowadził przez pozostałe osiem miesięcy, 5. tydzień ciąży to dobry moment, by go wybrać. Jeżeli to twoja pierwsza ciąża i nie masz doświadczenia z poprzednimi lekarzami, najlepiej zdać się na opinię siostry lub przyjaciółki. Lekarz oprócz świetnych kwalifikacji powinien również sprawiać, że w czasie badania będziesz odprężona. Musi również w jasny sposób odpowiadać na twoje pytania i wyjaśniać wszelkie wątpliwości. Poznaj sposoby na rozstępy w ciąży: Rozstępy w ciąży - czy można się ich pozbyć? Badania w 5. tygodniu ciąży Jeżeli twoja ciąża nie jest ciążą wysokiego ryzyka, nie ma potrzeby, abyś już na początku drugiego miesiąca wybierała się do ginekologa. Badanie USG przeprowadzone na tym etapie uwidoczni prawdopodobnie tylko kilkumilimetrowy pęcherzyk zarodkowy. Z racji tego, że termin oczekiwania na wizytę może wynosić nawet do kilku tygodni, już teraz możesz sobie zarezerwować termin. Pierwszą wizytę u ginekologa powinnaś odbyć między 6. a 8. tygodniem ciąży. Choć Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, aby USG genetyczne (wykrywające ewentualnie wady płodu) wykonać między 11. a 14. tygodniem ciąży, USG możesz zrobić również wcześniej, by wykluczyć ryzyko ciąży pozamacicznej. W 5. tygodniu ciąży lekarz powinien także zalecić wykonanie poniższych badań: badanie grupy krwi i czynnika Rh; morfologia krwi; badanie ogólne moczu; cytologia; badanie stężenia glukozy we krwi na czczo; oznaczenie poziomu wskaźników tarczycy TSH, fT3 i fT4; badanie na obecność przeciwciał IgG i IgM przeciwko toksoplazmozie; oznaczenie przeciwciał IgG, IgM przeciwko wirusowi CMV; badanie na obecność przeciwciał IgG przeciwko różyczce; badanie w kierunku obecności wirusa HIV; badanie w kierunku zapalenia wątroby typu C (HCV). Więcej informacji o badaniach wykonywanych w czasie ciąży znajdziesz tutaj: Badania w ciąży Ćwiczenia w 5. tygodniu ciąży Ćwiczenia w ciąży to dobra metoda na to, by przygotować siebie i swoje ciało do porodu. W pierwszych tygodniach ciąży kobiety bardzo często odczuwają zmęczenie. Jak się okazuje aktywność fizyczna może dodać sił i wzmocnić organizm. Jeżeli przed ciążą rzadko decydowałaś się na aktywność fizyczną, to na początek możesz wypróbować krótkie spacery. Ponadto warto zapisać się na gimnastykę dla kobiet w ciąży. W tym okresie warto również postawić na pływanie, jogę czy pilates. Dowiedz się więcej o kolejnych tygodniach ciąży. Sprawdź: 6- ty tydzień ciąży 7-my tydzień ciąży 8-my tydzień ciąży Treści z serwisu mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie. 5. tydzień ciąży ciąża ciąża tydzień po tygodniu kalendarz ciąży bezpieczna ciąża Jak pozbyć się wody z organizmu? Opuchnięta twarz, dłonie, nogi i stopy, uczucie ociężałości, wahania wagi, cellulit – to objawy zatrzymania nadmiernej ilości wody w tkankach. Zatrzymywanie wody... Na raka pęcherza chorują palący mężczyźni. Zabarwiony mocz to alarm organizmu Rak pęcherza moczowego jest stosunkowo częstym nowotworem – każdego roku w Polsce rozpoznajemy około 8 tys. nowych przypadków. Dla 4 tys. pacjentów rocznie rak... Materiały prasowe Miesięcznie do naszych organizmów przedostaje się nawet 21 gramów plastiku. Czy mamy na to wpływ? Czy wiedziałeś, że każdego miesiąca do naszego organizmu trafia nawet 21 gramów plastiku, co rocznie oznacza ponad ćwierć kilograma? To mniej więcej tyle samo co... Dziewięć znaków ostrzegawczych, że twój organizm cierpi na niedobór jodu Niedobór jodu może skutkować wieloma schorzeniami. Jego odpowiedni poziom w dużym stopniu związany jest z prawidłową pracą tarczycy. Jod odgrywa także ważną rolę... Sandra Kobuszewska Witamina C - znaczenie w organizmie i skutki niedoboru [WYJAŚNIAMY] Witamina C (kwas askorbinowy) to jeden z najważniejszych związków organicznych koniecznych dla odpowiedniego rozwoju większości organizmów żywych. Witamina C... Spanie nago w upały. Zdziwisz się jak entuzjastycznie zareaguje twój organizm Upały dają się we znaki praktycznie każdemu, szczególnie gdy po gorącym dniu przychodzi nie mniej duszna noc. Dla wielu osób kuszącym sposobem na przyniesienie... Marlena Kostyńska Dźwięki wspierają procesy zdrowienia. Nasz organizm jest do tego stworzony Terapia dźwiękiem się opiera na fizycznych właściwościach fali dźwiękowej. To woda przenosi najlepiej falę dźwiękową, a nasz organizm jest zbudowany w 70... Masz worki pod oczami? Organizm próbuje powiedzieć ci coś ważnego Worki pod oczami to problem, z którym mierzy się spora część społeczeństwa. Zazwyczaj przypadłość ogranicza się do defektu wizualnego i nie wskazuje na rozwój... Eliza Kania Organizm daje znać, że pijesz za dużo kawy. Nie przegap tych sygnałów Wielu z nas nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki ulubionej kawy. Jednak nadmiar kofeiny może negatywne wpływać na nasz organizm. Na jakie sygnały warto... Sandra Kobuszewska Już jedna noc picia działa dramatycznie na organizm. Oto co się dzieje z mózgiem, wątrobą, żołądkiem Jedna noc intensywnego picia może prowadzić nie tylko do wystąpienia krótkoterminowych negatywnych efektów zdrowotnych, ale też do konsekwencji długoterminowych.... Marlena Kostyńska Witam, poziom progesteronu we krwi zależy od fazy cyklu oraz od tego, czy kobieta jest w ciąży. Po owulacji norma to 1-28 ng/ml, natomiast we wczesnej ciąży (do 12 tygodnia) 9-47ng/ml. Pozdrawiam. redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie. Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych użytkowników.
Chciałem się spytać odnośnie ciąży żony. Gdy robiliśmy wynik progesteronu w 5 tygodniu ciąży, to wyszedł 30, natomiast w dniu wczorajszym, czyli zaawansowany 7 tydzień - wynik wyszedł 26,3. Czy nie jest to za niski wynik ? 8 tydzień przypada dokładnie za 5 dni. Wykonywanie badania progesteronu w ciąży nie ma znaczenia klinicznego, nic nie mówi o rozwoju ciąży ponieważ wahania stężeń progesteronu są bardzo duże. Pamiętaj, że odpowiedź naszego eksperta ma charakter informacyjny i nie zastąpi wizyty u lekarza. Inne porady tego eksperta
Lekarz zalecił mi brać 1 tabletkę przez tydzień b*****, a po tygodniu 2, 1 rano i 1 wieczorem do 2 miesiąca ciąży, oraz luteinę miedzy 16-25 dnia cyklu dopochwowo po 2 rano i 2 wieczorem do zajścia w ciążę. Od 3 tygodni biorę sam b***** i źle się czuję.
Progesteron jest jednym z najważniejszych hormonów ciążowych. Odpowiednie stężenie hormonu umożliwia implantację zarodka oraz utrzymanie ciąży. Sprawdź, jaki poziom progesteronu w organizmie kobiety uznawany jest za prawidłowy, jak wykonać badanie, a także o czym świadczy za niski i za wysoki progesteron we krwi. Co to jest progesteron? Rola i funkcje w organizmie Progesteron razem z estrogenem są najbardziej znanymi, a jednocześnie najważniejszymi żeńskimi hormonami płciowymi. Pierwszy jest wytwarzany przez ciałko żółte w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego, a także we wczesnej ciąży. W późniejszym etapach ciąży funkcję wytwarzania hormonu przejmuje łożysko. Progesteron pełni w organizmie kobiety mnóstwo funkcji. Wytwarzany w fazie lutealnej, umożliwia implantację zarodka. Jeśli zarodek nie zagnieździ się w błonie śluzowej macicy, jego stężenie spadnie, prowadząc do luteolizy ciałka żółtego. Jeśli jednak dojdzie do zapłodnienia, poziom hormonu będzie wzrastał, wspomagając utrzymanie ciąży. W jaki sposób się to odbywa? Od stężenia hormonu w ciąży zależy kurczliwość mięśniówki macicy. Jeśli jest na odpowiednim poziomie, czynność skurczowa macicy jest zmniejszona. W ten sposób nie dochodzi do przedwczesnego porodu. Ponadto dzięki niemu układ immunologiczny matki nie wytwarza przeciwciał przeciwko komórkom płodu. Jego rola nie kończy się jednak wraz z przyjściem dziecka na świat. Progesteron bierze także udział w przygotowywaniu gruczołów mlekowych do laktacji. Badanie poziomu progesteronu - kiedy zrobić badanie? Kiedy badać progesteron? Najczęściej ginekolog zleca wykonanie badania pacjentkom, które mają problem z zajściem w ciążę, ponieważ za niski progesteron w fazie lutealnej może utrudniać implantację zarodka. A w którym dniu cyklu badać progesteron? Badanie powinno się wykonać w 7-8 dniu po uwolnieniu komórki jajowej, gdyż w tej fazie cyklu stężenie hormonu powinno być najwyższe i wahać się między 1,83 a 23,9 ng/ml. Wartości poniżej 1,83 ng/ml świadczą o braku owulacji. Do badania progesteronu pobiera się krew. Czy do badania progesteronu trzeba się specjalnie przygotować? Nie ma tutaj specjalnych wymagań. Progesteron u pacjentki nie musi być badany na czczo, ale warto pamiętać, że ten hormon jest wydzielany pulsacyjnie, a jego stężenie zmienia się co kilka godzin. Właśnie dlatego zalecane jest powtórne badanie co najmniej w dwóch kolejnych cyklach, najlepiej o tej samej porze dnia. Normy progesteronu u kobiety w ciąży i nie tylko Poziom progesteronu w organizmie kobiety zmienia się dynamicznie, w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego. Normy progesteronu w poszczególnych fazach cyklu wynoszą: Cykl miesiączkowy Normy faza folikularna: 0,28-0,72 ng/ml owulacja: 0,64-1,63 ng/ml faza lutealna: 4,71-18,0 ng/ml Zupełnie inaczej przedstawiają się normy progesteronu w ciąży, gdyż od chwili zagnieżdżenia się zarodka jego stężenie stale wzrasta aż do porodu. Oto normy progesteronu dla kobiet w ciąży z podziałem na trymestry: Trymestr ciąży Normy I trymestr 11,0-44,3 ng/ml II trymestr 25,4-83,3 ng/ml III trymestr 58,7-214 ng/ml Jaki poziom progesteronu świadczy o prawidłowości ciąży? Za prawidłowy wynik uznaje się następujące wartości: Tydzień ciąży Prawidłowy wynik 4. tydzień 21,6 ng/ml 12. tydzień 33,4 ng/ml 20. tydzień 55,6 ng/ml 30. tydzień 104,5 ng/ml 40. tydzień 166,2 ng/ml Warto jednak podkreślić, że wartości referencyjne mogą różnić się w zależności od laboratorium, które przeprowadzało badanie. Co więcej, ze względu na wahające się stężenia hormonów płciowych w ciągu doby, zaleca się, aby badanie wykonać dwukrotnie. Niedobór i nadmiar progesteron - co oznacza niski i wysoki poziom progesteronu? Za niski progesteron u kobiety starającej się o dziecko świadczy o zaburzeniach owulacji. Jeśli jego stężenie w ogóle nie wzrasta w fazie lutealnej, oznacza to brak owulacji. Skutkiem niskiego stężenia hormonu może być zespół napięcia przedmiesiączkowego. Warto także zaznaczyć, że zbyt niskie stężenie progesteronu u kobiety powyżej 50. roku życia może być oznaką rozpoczynającego się klimakterium, dlatego badanie progesteronuwykonuje się w diagnostyce menopauzy. Niski progesteron w ciąży może wskazywać na ciążę pozamaciczną lub poronienie. Jeśli stężenie hormonu u ciężarnej było prawidłowe, a następnie zaobserwowano jego spadek, może to oznaczać nieprawidłowości w funkcjonowaniu łożyska, zatrucie ciążowe lub stan przedrzucawkowy. Wysoki progesteron u kobiety, które nie spodziewa się dziecka z kolei może świadczyć o następujących nieprawidłowościach: zespół nadnerczowo-płciowy, zespół policystycznych jajników, nowotwór jajników, nadnercza, torbielach na jajnikach, niewydolności wątroby (hormon jest metabolizowany w wątrobie). Natomiast za wysoki progesteronu ciężarnej wskazuje na ciążę mnogą. W rzadkich przypadkach świadczy o ciążowej chorobie trofoblastycznej. Podwyższony progesteron obserwuje się także u kobiet w ciąży, które narzekają na obrzęki, gdyż nadmiar hormonu skutkuje zatrzymywaniem wody w organizmie. Jak podnieść poziom progesteron? Stężenie hormonu może skutecznie podnosić z pomocą środków farmakologicznych. Leki hormonalne (gestageny) stosuje się w celu podtrzymania zagrożonej ciąży. Niekiedy także w profilaktyce nawracających poronień, aczkolwiek brakuje dowodów naukowych dowodzących skuteczności takiej terapii. Progesteron w tabletkach znajduje zastosowanie w ciążach po zapłodnieniu pozaustrojowym. Przyjmują go także kobiety z zaburzeniami owulacji w II fazie cyklu. Niekiedy ginekolodzy przepisują gestageny pacjentkom, które dotkliwie przechodzą PMS. Progesteron jest wreszcie stosowany w hormonalnej terapii zastępczej, której celem jest łagodzenie objawów menopauzy. A jak podnieść progesteron naturalnie? Ważne jest ograniczenie stresu oraz odpowiednia dieta zawierająca produkty bogate w witaminę C, witaminę E, witaminę B6, L-argininę, błonnik pokarmowy oraz minerały jak: selen, cynk czy magnez. Zaleca się też zgubienie nadprogramowych kiligramów, ponieważ zbyt wysoki poziom tkanki tłuszczowej utrudnia regulację cyklu. Jak obniżyć poziom progesteron? Zbyt wysoki poziom progesteronu jest wskazaniem do podjęcia działań, mający na celu unormowanie progesteronu. Jak obniżyć progesteron? Postępowanie jest uzależnione od przyczyny nadmiaru hormonu. Przykładowo, jeśli powodem tego stanu jest zespół policystycznych jajników (PCOS) leczenie zwykle polega na przyjmowanie leków antyandrogenowych oraz dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. Inną metodą leczenia PCOS jest kauteryzacja jajników.
Luteina to potoczne określenie progesteronu, hormonu niezbędnego w procesie zapłodnienia, podtrzymania ciąży i jej prawidłowego rozwoju. Tabletki dopochwowe z luteiną są cennym preparatem zalecanym przez ginekologów w określonych sytuacjach m.in. w profilaktyce poronień i porodów przedwczesnych. Luteina jest wydawana na receptę (recepta online).
[Ryc. 55-4, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 731. Cztery strefy stężenia progesteronu w ciąży (ng/ml) przy zastosowaniu metody DPC-RIA.] Większość badań dotyczących oceny stężenia progesteronu w prawidłowo przebiegającej ciąży została przeprowadzona w okresie od początku lat 50. do 70. XX wieku. Podobnie badania oceniające progesteron w przebiegu ciąż powikłanych pochodzą głównie z okresu między początkiem lat 60. a początkiem lat 80. ubiegłego wieku. Od tego czasu, mimo dużo lepszej dokładności metod pomiaru progesteronu i możliwości bardziej precyzyjnej oceny wieku ciążowego, prowadzono niewiele badań dotyczących tego problemu. Dane dotyczące stężenia progesteronu w ciąży prawidłowej oraz związku między stężeniem progesteronu a różnymi powikłaniami ciąży czy nieprawidłowym wywiadem położniczym uzyskano dzięki badaniu przeprowadzonemu w Pope Paul VI Institute w latach 1980-2001. Badanie przeprowadzono przy użyciu nowoczesnych, dokładniejszych metod pomiaru progesteronu oraz wieku ciążowego. Badaniem objęto 830 ciąż u 610 pacjentek, wykonano 8545 pomiarów stężenia progesteronu, a wyniki poddano ocenie statystycznej. Pacjentki były wcześniej leczone z powodu niepłodności, a w czasie ciąży otrzymywały progesteron. Niepłodność miała charakter pierwotny lub wtórny, część pacjentek miała w wywiadzie poronienie samoistne lub nawykowe. Szczegółowe omówienie badania znajduje się w podręczniku The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®. Zainteresowani lekarze znajdą tam wszystkie potrzebne im informacje. Podsumowanie statystycznie istotnych zaburzeń progesteronu w poszczególnych przypadkach klinicznych przedstawiono w tabeli 54-1. Tabela 54-1: Podsumowanie istotnych zmian poziomu progesteronu w różnych przypadkach klinicznych (The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 720). Trymestr Przypadki kliniczne: Pierwszy Drugi Trzeci Wywiad sprzed obecnej ciąży: zespół policystycznych jajników ⇓ ⇓ ⇓ przerwanie ciąży NC ⇓ ⇓ jedno poronienie NC ⇓ ⇓ trzy poronienia samoistne lub więcej NC ⇓ ⇓ poród przedwczesny NC ⇓ ⇓ Obecna ciąża: poronienie w pierwszym trymestrze ⇓ – – poronienie w drugim trymestrze ⇓ ⇓ – łożysko przyrośnięte ⇑ ⇓ NC łożysko nisko schodzące lub przodujące NC ⇓ ⇓ przedwczesne odklejenie łożyska NC ⇓ ⇓ stosowanie wyłącznie terbutaliny ⇑ ⇓ ⇓ stosowanie antybiotyku NC ⇓ ⇓ przedwczesne odpłynięcie płynu owodniowego NC ⇓ ⇓ szew szyjkowy NC ⇓ ⇓ ciąża bliźniacza ⇑ ⇑ ⇑ depresja poporodowa ⇑ ⇓ NC zatrucie ciążowe ⇑ NC NC nadciśnienie indukowane ciążą NC ⇓ NC palenie papierosów NC ⇓ ⇓ krwotok poporodowy NC ⇓ ⇓ zielone wody płodowe ⇑ ⇓ NC zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna NC ⇓ ⇓ niska punktacja Apgar NC ⇓ ⇓ nieprawidłowy profil biofizyczny płodu NC ⇓ ⇓ wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu NC ⇓ ⇓ małowodzie NC ⇓ ⇓ Grupa nieprawidłowe zagnieżdżenie łożyska ⇑ ⇓ ⇓ zagrażający poród przedwczesny NC ⇓ ⇓ zaburzenie tętna płodu NC ⇓ ⇓ NC – brak statystycznie znaczącej zmiany ⇑ – Statystycznie znaczący wzrost ⇓ – Statystycznie znaczący spadek Tabela 54-1: Podsumowanie istotnych zmian poziomu progesteronu w różnych przypadkach klinicznych (The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 720). Od dawna wiadomo, że u pacjentek, u których występuje samoistne poronienie, poziom progesteronu w pierwszym trymestrze ciąży jest obniżony. Przyjmuje się, że łożysko podejmuje produkcję progesteronu w drugim i trzecim trymestrze ciąży. To badanie wykazało, że poziom progesteronu w przypadku poronienia w pierwszym i drugim trymestrze ciąży jest istotnie statystycznie niższy. W tym zakresie dotychczasowe obserwacje są zgodne z wynikami prac Pope Paul VI Institute. Zaobserwowano również zmniejszenie produkcji progesteronu, prawdopodobnie przez łożysko, w drugim i trzecim trymestrze w różnych powikłaniach ciąży lub nieprawidłowych wywiadach położniczych. Wskazuje to na istotną – dotąd niedocenianą – rolę progesteronu jako wskaźnika czynności łożyska, szczególnie w tych dwóch ostatnich trymestrach ciąży. W przeszłości te okresy ciąży były rzadko badane. Ponieważ wiadomo, że wiele powikłań ciąży związanych jest z niskim poziomem progesteronu, w badaniu prowadzonym przez Pope Paul VI Institute przeprowadzono poszerzoną ocenę tego problemu. Dla przykładu wykazano, że obniżony poziom progesteronu obserwowano w przypadku obumarcia dziecka przed urodzeniem, porodu przedwczesnego, porodu przedwczesnego zagrażającego, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, zapalenia błon płodowych i przedwczesnego oddzielenia łożyska. Podwyższone wartości progesteronu obserwowano w ciąży mnogiej, immunizacji czynnikiem Rh i zaśniadzie groniastym. Ostatnie dwa przypadki nie były badane w ramach prac Pope Paul VI Institute. Dane pochodzące z obszernego badania poziomu progesteronu w ciąży przeprowadzonego przez Pope Paul VI Institute wskazują, że znacznie większe znaczenie ma obniżenie progesteronu po pierwszym trymestrze, tj. w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Widoczne jest to przy porównaniu zsumowanych średnich wartości progesteronu określanych w sześciotygodniowych odstępach dla kolejnych okresów ciąży w przypadku nieprawidłowości łożyska, zagrażającego porodu przedwczesnego oraz zagrażającej zamartwicy wewnątrzmacicznej dziecka – w porównaniu do wartości dla ciąży prawidłowej (ryc. 54-9, 54-10 i 54-11). [Ryc. 54-9, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 721. Zsumowane średnie wartości progesteronu określane w sześciotygodniowych odstępach w grupie ciąż z nieprawidłowościami łożyska i w grupie ciąż prawidłowych] [Ryc. 54-10, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 721. Zsumowane średnie wartości progesteronu określane w sześciotygodniowych odstępach w grupie ciąż zagrożonych porodem przedwczesnym i w grupie ciąż prawidłowych] [Ryc. 54-11, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 721. Zsumowane średnie wartości progesteronu określane w sześciotygodniowych odstępach w grupie ciąż zagrożonych zamartwicą wewnątrzmaciczną dziecka i w grupie ciąż prawidłowych] Uzupełnianie niedoboru progesteronu w ciąży stosowane jest od blisko 60 lat, a podstawą do wdrożenia tego sposobu leczenia były publikacje z lat 40. ubiegłego wieku. Początkowo ten sposób stosowano u pacjentek z poronieniami nawykowymi spowodowanymi niedomogą lutealną. Polega ona na niewydolności ciałka żółtego w zakresie produkcji progesteronu, niezbędnego w pierwszych siedmiu tygodniach ciąży. Chirurgiczne usunięcie ciałka żółtego w tym okresie ciąży prowadzi do utraty ciąży, a podawanie progesteronu może pomóc utrzymać ciążę. Potwierdza to koncepcję, że podawanie progesteronu we wczesnej ciąży może być skuteczne u niektórych kobiet z poronieniami nawykowymi i że pomiar poziomu progesteronu we wczesnej ciąży może stanowić dodatkowy wskaźnik ciąży powikłanej. Uzasadnienie dla podawania progesteronu w większej ciąży stanowią następujące fakty: zaobserwowany spadek progesteronu we krwi obwodowej na początku prawidłowego porodu, istnienie korelacji między porodem przedwczesnym a spadkiem poziomu progesteronu oraz efekt tokolityczny (rozkurczający macicę) wywierany przez progesteron. Uważa się, że podawanie egzogennego progesteronu może zmniejszyć kurczliwość macicy i pomóc zapobiec porodowi przedwczesnemu. Ta koncepcja została ostatnio szeroko nagłośniona dzięki publikacji dwóch artykułów, w których wykazano znaczne zmniejszenie odsetka porodów przedwczesnych po profilaktycznym zastosowaniu progesteronu lub kapronianu α-hydroksyprogesteronu. Chociaż zostało to przedstawione przez amerykańskie media jako wielki przełom, w rzeczywistości stosowanie progesteronu (lub kapronianu α-hydroksyprogesteronu) w zapobieganiu porodom przedwczesnym było opisywane w literaturze medycznej od blisko 30 lat. Progesteron, w przeciwieństwie do jego pochodnych, wywiera w obrębie macicy silne działanie chroniące ciążę. Łącznie z estradiolem progesteron wykazuje następujące działania: stymuluje wzrost macicy, prowadzi do dojrzewania (różnicowania) błony śluzowej macicy, przekształcając ją w typ wydzielniczy, powoduje przemianę doczesnej endometrium konieczną do procesu implantacji, hamuje skurcze mięśniówki macicy. Dokładne omówienie tej tematyki zawarte jest w podręczniku The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, do którego odsyłamy szczególnie zainteresowanych lekarzy. Czytelnika może szczególnie zainteresować fakt, że w zaawansowanej ciąży we krwi znajdującej się w przestrzeni założyskowej stężenie progesteronu jest 3 do 6 razy wyższe niż we krwi obwodowej matki. Co więcej, poziom progesteronu w surowicy krwi dziecka jest siedmiokrotnie wyższy niż w surowicy krwi matki. Zatem dziecko w normalnych warunkach znajduje się w środowisku o bardzo wysokim stężeniu progesteronu, znacznie przekraczającym stężenia osiągane przez egzogenne podawanie progesteronu. Pope Paul VI Institute posiada 25-letnie doświadczenie w uzupełnianiu niedoboru progesteronu w ciąży, którego podstawowy protokół przedstawiono w tym miejscu, natomiast szczegóły, niezbędne do jego zastosowania, znajdują się w podręczniku The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®. Wskazania do stosowania progesteronu W tabeli 55-2 wymieniono różne wskazania do stosowania progesteronu w ciąży, zgodnie z protokołem Pope Paul VI Institute. Tabela 55-2. Wskazania do zastosowania progesteronu w ciąży – protokół Pope Paul VI Institute. przebyte poronienie samoistne, przebyte obumarcie dziecka, poród przedwczesny w wywiadzie, PROM (przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego) w wywiadzie, nadciśnienie indukowane ciążą (lub gestoza) w wywiadzie, przedwczesne oddzielenie łożyska w wywiadzie, zagrażający poród przedwczesny lub szew szyjkowy, ciąża mnoga, niepłodność, wada wrodzona macicy, niski poziom progesteronu. [Tabela 55-2, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 728] Równolegle do badania poziomu progesteronu w ciąży w Pope Paul VI Institute opracowano protokół stosowania progesteronu. Co dwa tygodnie wykonuje się pomiar progesteronu i nanosi się jego wynik na normogram przedstawiony na ryc. 55-4 i 55-5. Krzywe powstałe przy zastosowaniu dwóch metod pomiaru: RIA i DPC są właściwie identyczne. Wartości progesteronu w surowicy zostały podzielone na cztery strefy, na które nanosi się wyniki pomiarów progesteronu w przebiegu ciąży. [Ryc. 55-5, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 731. Cztery strefy progesteronu zobrazowane za pomocą DPC] Na ryc. 55-6 przedstawiono schematycznie dokładny protokół włączenia i sposobu stosowania progesteronu w przebiegu ciąży. [Ryc. 55-6, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 733. Protokół suplementacji progesteronu według Pope Paul VI Institute] [Ryc. 55-6, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, s. 733. Protokół suplementacji progesteronu według Pope Paul VI Institute] Bezpieczeństwo stosowania progesteronu w ciąży Na przestrzeni lat pojawiało się sporo doniesień sugerujących związek stosowania progesteronu w ciąży z wadami płodu. Ten problem został gruntownie przeanalizowany w podręczniku The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®. Przedstawiono doświadczenie 25 lat pracy Pope Paul VI Institute oraz wyniki ciąż 933 pacjentek, które otrzymywały progesteron. To największe badanie tego typu kiedykolwiek przeprowadzone. W rzeczywistości odsetek wad płodu w populacji badanej był niższy niż w populacji kontrolnej, która nie otrzymywała progesteronu. Wniosek, do którego prowadzi obszerne badanie tej terapii w Pope Paul VI Institute przy zastosowaniu naturalnie występującego progesteronu, jest następujący: nie ma żadnego wiarygodnego dowodu, że zastosowanie progesteronu w ciąży wywiera jakiekolwiek działanie teratogenne czy powoduje jakiekolwiek zaburzenia rozwoju narządów płciowych, niezależnie czy dotyczy to wczesnego czy późniejszego okresu ciąży. W rzeczywistości wszystkie dostępne dowody w ogromnym stopniu potwierdzają bezpieczeństwo stosowania progesteronu w ciąży. Przebadano ponad 2000 ciąż, w których stosowano progesteron i nie zaobserwowano zwiększonego odsetka wad wrodzonych czy też nieprawidłowości rozwoju narządów płciowych. Uzupełnianie niedoboru progesteronu w ciąży może być uznane za całkowicie bezpieczne! Kilka przypadków zastosowania i monitorowania progesteronu w przebiegu ciąży pokazują ryc. 55-9, 55-10, 55-11 i 55-12. [Ryc 55-9. The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 741-742. Krzywa stężenia progesteronu u 34-letniej ciężarnej, w drugiej ciąży. W pierwszej ciąży w terminie porodu wykonano cięcie cesarskie ze wskazań nagłych z powodu zagrażającej zamartwicy wewnątrzmacicznej dziecka. Dziecko zmarło po porodzie. Pacjentka leczyła się z powodu niepłodności, miała stwierdzoną endometriozę, zespół policystycznych jajników, paliła dużo papierosów. W obecnej ciąży progesteron w pierwszym trymestrze był prawidłowy, następnie wyraźnie obniżony. Pacjentce podawano progesteron i urodziła zdrowego chłopca w 38. tygodniu ciąży przez powtórne cesarskie cięcie.] [Ryc 55-10, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 741-742. 36-letnia ciężarna, w czwartej ciąży, po dwóch porodach i jednym poronieniu, w obecnej ciąży doszło do ciężkiego zahamowania wzrostu płodu. Przy porodzie dziecko ważyło 1880 g. Otrzymywała progesteron, stężenie progesteronu utrzymywało się głównie w strefie pierwszej i na dole drugiej. Waga łożyska po porodzie wynosiła 197 g (poniżej 10 percentyla). Urodziła drogami natury w 38. tygodniu ciąży małe ale zdrowe dziecko z punktacją Apgar 9-9.] [Ryc 55-11, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 741-742. 42-letnia ciężarna, w pierwszej ciąży, zaszła w ciążę po 7 miesiącach diagnostyki i leczenia wg zasad NaProTechnology®. Zanim zgłosiła się do Pope Paul VI Institute przeszła dwie nieudane próby IVF. Przed IVF nie rozpoznano, że ma endometriozę i zaburzenia hormonalne. W tej ciąży miała niski poziom progesteronu, w strefie pierwszej i na dole drugiej. Po zastosowaniu progesteronu urodziła zdrową córkę w 39. tygodniu ciąży.] [Ryc 55-12, The Medical & Surgical Practice of NaProTECHNOLOGY®, str. 741-742. 39-letnia ciężarna, w czwartej ciąży, po jednym porodzie, po wewnątrzmacicznym obumarciu dziecka w 26. tygodniu ciąży w przebiegu ciężkiego nadciśnienia oraz po jednym poronieniu. W obecnej ciąży była leczona progesteronem i urodziła zdrową córkę w 38. tygodniu ciąży o wadze 3700g, z punktacją Apgar 8-9. Przez całą ciążę miała prawidłowe ciśnienie.] Copyright 2006, Pope Paul VI Institute for the Study of Human Reproduction. Wszelkie prawa zastrzeżone. NaProTECHNOLOGY® jest zastrzeżonym znakiem towarowym Pope Paul VI Institute for the Study of Human Reproduction. Znak ten może być swobodnie używany przez każdą osobę lub podmiot, o ile jego zastosowanie odzwierciedla medyczne pojęcia i wartości przedstawione w podręczniku Medical & Surgical Practice of NaProTechnology. gUk3WM.
  • 9csxxffazp.pages.dev/79
  • 9csxxffazp.pages.dev/97
  • 9csxxffazp.pages.dev/30
  • 9csxxffazp.pages.dev/12
  • 9csxxffazp.pages.dev/34
  • 9csxxffazp.pages.dev/4
  • 9csxxffazp.pages.dev/42
  • 9csxxffazp.pages.dev/24
  • progesteron w 5 tygodniu ciąży